ᱫᱤᱥᱚᱢ: ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭᱮᱱ ᱛᱟᱞᱟᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠ ᱠᱚ

Content deleted Content added
Ramjit Tudu (ᱨᱚᱲ | ᱮᱱᱮᱢ)
No edit summary
→‎ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢᱠᱚ: ᱵᱟᱱᱟᱱ ᱠᱩ ᱥᱟᱛᱟᱞᱤ ᱛᱮ ᱚᱞ
ᱜᱚᱛᱟᱣᱠᱚ: ᱢᱳᱵᱟᱭᱤᱞ ᱛᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱢᱳᱵᱟᱭᱤᱞ ᱳᱭᱮᱵ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ
ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱕:
{| class="sortable wikitable" border="0" cellpadding="0" style="background:white; text-align:left; font-size'':95%; border-collapse'':collapse; border'':0 solid #aaa;"
|-
!width=35%|বাংলাᱥᱟᱛᱟᱞᱤ, ইংরেজীᱤᱝᱜᱽᱞᱤᱥ, সরকারীᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ, জাতীয়ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱟᱨ রাষ্ট্রেরᱫᱤᱥᱟᱹᱢ অন্যান্যᱨᱮᱱᱟᱜ গুরুত্বপূ্র্ণᱢᱟᱨᱟᱝ ভাষায়ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ দেশেরᱛᱮ নামᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ <ref group="Note">The names of the items in the list are given in [[বাংলাᱥᱟᱱᱛᱟᱞᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|BengaliSantali]] [[ইংরেজিᱤᱜᱽᱞᱤᱥ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|English]], as well as in the [[List of official languages by state|official]], [[National language|national]], major [[Minority language|minority]], and historically important languages of the state. Where applicable, names in other languages are included in their original [[লিখনᱚᱞ পদ্ধতিᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱷᱚᱨᱚᱱ|script]], along with a [[transliteration]] in Roman characters. Except where mentioned, the source for the names in their official languages is the [[জাতিসংঘᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ ᱱᱮᱥᱚᱱ Group of Experts on Geographical Names]]([http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/9th-uncsgn-docs/UNGEGN%20WG%20Country%20Names%20Document%20-%20August%202009.pdf UNGEGN], retrieved 24 February 2011), which uses romanisation systems approved by the জাতিসংঘᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ ᱱᱮᱥᱚᱱ. The sources for flags are the main articles on these states. When other sources are used, these sources are mentioned. For a gallery of flags, see [[Gallery of sovereign-state flags]].</ref>
! style="width:12.5%;"|[[জাতিসংঘᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ ᱱᱮᱥᱚᱱ|জাতিসংঘᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ ব্যবস্থায়ᱱᱮᱥᱚᱱ]] সদস্যপদᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ {{#tag:ref|This column indicates whether or not a state is a member of the [[জাতিসংঘᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ ᱱᱮᱥᱚᱱ]].<ref>[http://www.un.org/en/members/index.shtml Press Release ORG/1469] (3 July 2006), retrieved 28 February 2011)</ref> It also indicates which non-member states participate in the [[জাতিসংঘ ব্যবস্থা]] through membership in the [[আন্তর্জাতিক পরমাণু শক্তি সংস্থা]] or one of the [[List of specialized agencies of the জাতিসংঘ|specialized agencies of the জাতিসংঘ]]. All জাতিসংঘ members belong to at least one specialized agency and are parties to the statute of the [[আন্তর্জাতিক ন্যায়বিচার আদালত]].|group="Note"}}
! style="width:12.5%;"|সার্বভৌমত্বেᱥᱟᱵᱳᱵᱷᱳᱣᱢᱚᱛᱚᱛ দ্বন্দ্বᱫᱚᱱᱫᱚ {{#tag:ref|This column indicates whether or not a state is the subject of a major sovereignty dispute. Only states whose entire sovereignty is disputed by another state are listed. Minor territorial disputes are detailed in the''Further information..'' column.|group="Note"}}
!class="unsortable"|রাজনৈতিক অবস্থান ও সার্বভৌমত্বের স্বীকৃতি সম্পর্কে অতিরিক্ত তথ্য {{#tag:ref|Information is included on:
* the extent to which a state's sovereignty is recognised internationally. More information can be found at [[List of states with limited recognition]],
* membership in the [[ইউরোপীয়ᱤᱭᱩᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ]],<ref name=EU group="Note"/> where applicable,
* any [[Dependent territory#Summary by country|overseas dependencies]], if applicable, which are generally not part of the territory of the sovereign state,
* [[Federation|federal structure]] of the state, where applicable. More information can be found at [[Federated state]],
ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱒᱓:
|
|- style="background:Lightgrey;" class="sortbottom"
|align=center|<span style="display:none">ZZZ</span>↓ [[জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]] বাᱟᱨ [[জাতিসংঘᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সাধারণᱱᱮᱥᱚᱱ পরিষদেরᱨᱮᱱ পর্যবেক্ষকᱧᱮᱧᱮᱞ|পর্যবেক্ষকᱧᱮᱧᱮᱞ রাষ্ট্রᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]]সমূহ ᱠᱩ
|<span style="display:none">A AAA</span>
|<span style="display:none">ZZZ</span>
|
|-
|valign=top|<span style="display:none">ZZZ</span>আবখাজিয়াᱟᱵᱠᱷᱟᱡᱤᱭᱟ&nbsp;- Abkhazia → [[#আবখাজিয়াᱟᱵᱠᱷᱟᱡᱤᱭᱟ|আবখাজিয়াᱟᱵᱠᱷᱟᱡᱤᱭᱟ]]
|<span style="display:none">জাতিসংঘের সদস্যᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ ᱱᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ দেশ</span>
|<span style="display:none">নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ</span>
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="আফগানিস্তানᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱷᱟᱱ"></span>'''{{flag|আফগানিস্তানᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱷᱟᱱ}}'''&nbsp;– '''[[Afghanistan]]'''
* ইসলামীᱤᱥᱞᱟᱢᱤ প্রজাতন্ত্রীᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱤ আফগানিস্তানᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱷᱟᱱ (Islamic Republic of Afghanistan)
* ''[[ফার্সিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fa|جمهوری اسلامی افغانستان}}&nbsp;– {{lang|fa|افغانستان}} → {{transl|fa|Afgānestān&nbsp;– Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Afgānestān}}
* ''[[পশতুᱯᱳᱥᱛᱩ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ps|د افغانستان اسلامي جمهوریت}}&nbsp;– {{lang|ps|افغانستان}} → {{transl|ps|Afghānistān&nbsp;–Afghānistān Islāmī Jumhūrīyat}}
|<span style="display:none">A</span> [[জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]]
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="আলবেনিয়াᱟᱞᱵᱮᱱᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|আলবেনিয়াᱟᱞᱵᱮᱱᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Albania]]'''
* আলবেনিয়াᱟᱞᱵᱮᱱᱤᱭᱟ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Albania)
* ''[[আলবেনীয়ᱟᱞᱵᱮᱱᱤᱭᱟᱹ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|sq|Shqipëria}}&nbsp;– {{lang|sq|Republika e Shqipërisë}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="আলজেরিয়াᱟᱞᱡᱮᱨᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|আলজেরিয়াᱟᱞᱡᱮᱨᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Algeria]]'''
* গণতান্ত্রিকᱜᱚᱱᱚᱛᱟᱱᱛᱨᱤᱠ গণপ্রজাতন্ত্রীᱜᱚᱱᱚᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱟᱱᱛᱨᱤᱠ আলজেরিয়াᱟᱞᱵᱮᱱᱤᱭᱟ (People's Democratic Republic of Algeria)
* ''[[আরবিᱟᱨᱵᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ar|الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية}}&nbsp;– {{lang|ar|الجزائر}} → {{transl|ar|Al-Jazāir&nbsp;– Al Jumhūriyat al-Jazāiriyat ad-Dīmuqrāţiyat ash-Sha‘bīyah}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="অ্যান্ডোরাᱟᱱᱰᱳᱨᱟ"></span>'''{{flag|ᱟᱱᱰᱚᱨᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Andorra]]'''
* অ্যান্ডোরাᱟᱱᱰᱳᱨᱟ রাজ্যᱦᱚᱱᱚᱛ (Principality of Andorra)
* ''[[কাতালানᱠᱟᱛᱟᱞᱟᱱ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ca|Andorra}}&nbsp;– {{lang|ca|Principat d’Andorra}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}অ্যান্ডোরা একটি [[দ্বৈরাজ্য]] যেখানে রাষ্ট্রপ্রধানের পদ পদাধিকারবলে [[ফ্রান্সের রাষ্ট্রপতি]] ও [[রোমান ক্যাথলিক ডায়োসেস অব উর্গেল|উর্গেলের রোমান ক্যাথলিক]] বিশপ, যিনি নিজেই [[ভ্যাটিকান]] কর্তৃক নিযুক্ত, যৌথভাবে ধরে রাখে|<ref>{{সংবাদ উদ্ধৃতি|ইউআরএল=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/country_profiles/992562.stm#leaders |শিরোনাম=Andorra country profile |প্রকাশক=BBC News|সংগ্রহের-তারিখ=8 November 2011}}</ref>
|-
|valign=top|<span id="অ্যাঙ্গোলাᱮᱱᱜᱳᱞᱟ"></span>'''{{flag|অ্যাঙ্গোলাᱮᱱᱜᱳᱞᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Angola]]'''
* অ্যাঙ্গোলাᱮᱱᱜᱳᱞᱟ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Angola)
* ''[[পর্তুগিজᱯᱳᱛᱛᱩᱜᱤᱡ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|pt|Angola}}&nbsp;– {{lang|pt|República de Angola}}
* ''[[কঙ্গোᱠᱚᱝᱜᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|কঙ্গোᱠᱚᱝᱜᱳ]]'', ''[[কিম্বুন্দুᱠᱤᱢᱵᱩᱱᱫᱩ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|কিম্বুন্দুᱠᱤᱢᱵᱩᱱᱫᱩ]]'' ও ''[[উম্বুন্দুᱩᱢᱵᱩᱱᱫᱩ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|kg|Ngola}}&nbsp;– {{lang|kg|Repubilika ya Ngola}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="অ্যান্টিগুয়াᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜᱩᱭᱟ ᱟᱨ বার্বুডাᱵᱟᱨᱵᱩᱰᱟ"></span>'''{{flag|অ্যান্টিগুয়াᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜᱩᱭᱟ ᱟᱨ বার্বুডাᱵᱟᱨᱵᱩᱰᱟ}}'''&nbsp;- '''[[Antigua and Barbuda]]'''
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}অ্যান্টিগুয়া ᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜᱩᱭᱟ বার্বুডাᱟᱨ একটিᱵᱟᱨᱵᱩᱰᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ [[কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ|কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ রাজ্যᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱠᱟᱱᱟ|<ref name=realm group="Note">Commonwealth realms are members of the [[কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱴᱟᱦᱮᱫ অফᱚᱯᱷ নেশনসᱱᱮᱥᱚᱱ]] in which the head of state is Queen [[দ্বিতীয়ᱫᱚᱥᱟᱨ এলিজাবেথᱮᱞᱤᱢᱟᱵᱮᱛᱷ]]. The realms are sovereign states; see [[Commonwealth realm#Relationship of the realms|Relationship of the realms]].</ref> এর রয়েছেᱱᱚᱰᱮ ১টিᱢᱤᱫ স্বায়ত্তশাসিতᱥᱟᱭᱟᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛ অঞ্চলᱮᱞᱟᱠᱟ, [[বার্বুডাᱵᱟᱨᱱᱟᱵᱟᱥ]]|<ref name=autonomous group="Note">For more information on divisions with a high degree of autonomy, see the [[List of autonomous areas by country]].</ref><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি
|লেখক = Government of Antigua and Barbuda
|শিরোনাম = Chapter 44: The Barbuda Local Government Act
ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱘᱔:
}}</ref>
|-
|valign=top|<span id="আর্জেন্টিনাᱟᱨᱡᱮᱱᱴᱤᱱᱟ"></span>'''{{flag|আর্জেন্টিনাᱟᱨᱡᱮᱱᱴᱤᱱᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Argentina]]'''
* আর্জেন্টাইনᱟᱨᱡᱮᱱᱴᱟᱭᱤᱱ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Argentine Republic) <ref group="Note">The Argentine Constitution (Art. 35) recognises the following denominations for আর্জেন্টিনাᱟᱨᱡᱮᱱᱴᱤᱱᱟ: "United Provinces of the Río de la Plata", "Argentine Republic" and "Argentine Confederation"; furthermore, it establishes the usage of "Argentine Nation" for purposes of legislation.</ref>
* ''[[স্পেনীয়ᱥᱯᱮᱱᱤᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|es|Argentina}}&nbsp;– {{lang|es|República Argentina}}
|<span style="display:none">A</span>ᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ জাতিসংঘেরᱱᱮᱥᱚᱱ সদস্যᱨᱮᱱ দেশᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}} আর্জেন্টিনা ২৩টি প্রদেশ ও ১টি স্বায়ত্বশাসিত শহরের একটি সংঘ| আর্জেন্টিনা [[ফকল্যান্ড দ্বীপপুঞ্জ]] ও [[দক্ষিণ জর্জিয়া ও দক্ষিণ স্যন্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জ|দক্ষিণ জর্জিয়া ও দক্ষিণ স্যন্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জের]] ওপর সার্বভৌমত্ব দাবি করে যদিও তা [[#যুক্তরাজ্য|যুক্তরাজ্য]] তদারকি করে| <ref name=dis>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|ইউআরএল=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2070.html |শিরোনাম=Disputes – International |প্রকাশক=CIA World Factbook |সংগ্রহের-তারিখ=8 November 2011}}</ref> আর্জেন্টিনা [[আর্জেন্টাইন অ্যান্টার্কটিকা]]কে নিজেদের জাতীয় সীমানার অংশ দাবি করে, তা সরকারিভাবে [[তিয়েররা দেল ফুয়েগো প্রদেশ, আর্জেন্টিনা|তিয়েররা দেল ফুয়েগো প্রদেশ, অ্যান্টার্কটিকা ও দক্ষিণ আটলান্টিক দীপপুঞ্জের]] একটি বিভাগ, যা যুক্তরাজ্য ও চিলির দাবির সঙ্গে সমাপতিত|<ref name=ANT group="Note">The continent of [[Antarctica]], including its outlying islands south of 60°S, are held in abeyance under the terms of the [[Antarctic Treaty System]]. Under this treaty, territorial claims in this region are neither recognised nor disputed. Claimant countries are Argentina, Australia, Chile, France, New Zealand, Norway, and the United Kingdom, with all those save Argentina and Chile mutually recognising each others claims.</ref><ref>{{বই উদ্ধৃতি|লেখক=Government of the United States, Congress, Office of Technology Assessment|শিরোনাম=Polar prospects: a minerals treaty for Antarctica|পাতা=43|প্রকাশক=United States Government Printing Office|বছর=1989|আইএসবিএন=978-1-4289-2232-7}} "Mutual recognition of claims has been limited to Australia, France, New Zealand, Norway, and the United Kingdom ... Chile and Argentina do not recognize each other's claims ..."</ref>
|-
|valign=top|<span id="আর্মেনিয়াᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|আর্মেনিয়াᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Armenia]]'''
* আর্মেনিয়াᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱤ (Republic of Armenia)
* ''[[আর্মেনীয়ᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟᱹ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|hy|Հայաստան}}&nbsp;– {{lang|hy|Հայաստանի Հանրապետություն}} → {{transl|hy|Hayastan&nbsp;– Hayastani Hanrapetut’yun}}
|<span style="display:none">A</span>spanᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ জাতিসংঘেরᱱᱮᱥᱚᱱ সদস্যᱨᱮᱱ দেশᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
| style="background:LightCoral;"|[[#পাকিস্তানᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱷᱟᱱ|পাকিস্তানᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱷᱟᱱ]] দ্বারাᱫᱚ স্বীকৃতᱵᱟᱭ নয়ᱢᱟᱱᱟᱣᱮᱭᱟ<ref>[http://www.foreignaffairscommittee.org/includes/content_files/Report%2021%20-%20Visit%20to%20Azerbaijan.pdf Pakistan Worldview – Report 21 – Visit to Azerbaijan] {{ওয়েব আর্কাইভ|ইউআরএল=https://web.archive.org/web/20090219074354/http://www.foreignaffairscommittee.org/includes/content_files/Report%2021%20-%20Visit%20to%20Azerbaijan.pdf |তারিখ=১৯ ফেব্রুয়ারি ২০০৯ }} Senate of Pakistan&nbsp;— Senate foreign relations committee, 2008</ref><ref>[http://www.today.az/news/politics/30102.html Nilufer Bakhtiyar: "For Azerbaijan Pakistan does not recognise Armenia as a country"] 13 September 2006 [14:03] – Today.Az</ref></span>
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="অস্ট্রেলিয়াᱚᱥᱴᱨᱮᱞᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|অস্ট্রেলিয়াᱚᱥᱴᱨᱮᱞᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Australia]]'''
* কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ অবᱚᱯᱷ অস্ট্রেলিয়াᱚᱥᱴᱨᱮᱞᱤᱭᱟ (Commonwealth of Australia)
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}অস্ট্রেলিয়া একটি [[কমনওয়েলথ|কমনওয়েলথ রাজ্য]]<ref name=realm group="Note"/> এবং ৬টি অঙ্গরাজ্য ও ১০টি অঞ্চলের একটি সংঘ| অস্ট্রেলিয়ার বাহ্যিক শাসিত অঞ্চলগুলো হচ্ছে:
* অ্যাশমোর ও কার্টিয়ার দ্বীপপুঞ্জ ({{noflag|[[Ashmore and Cartier Islands]]}})
ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱑᱑᱑:
* নরফোক দ্বীপ ({{flag|Norfolk Island}})
|-
|valign=top|<span id="অস্ট্রিয়াᱚᱥᱴᱨᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|অস্ট্রিয়াᱚᱥᱴᱨᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Austria]]'''
* অস্ট্রিয়াᱚᱥᱴᱨᱤᱭᱟ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Austria)
* ''[[জার্মানᱡᱟᱨᱢᱟᱱ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|de|Österreich}}&nbsp;– {{lang|de|Republik Österreich}}
* ''[[সার্বীয়ᱥᱟᱨᱱᱤᱭᱟᱱ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|de|Аустрија}}&nbsp;– {{lang|de|Република Аустрија}}
* ''[[ক্রোয়েশীয়ᱠᱨᱳᱭᱮᱥᱮᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|hr|Austrija}}&nbsp;– {{lang|hr|Republika Austrija}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}[[ইউরোপীয়ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ|ইউরোপীয়ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নেরᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ]] সদস্যᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ|{{#tag:ref|The member states of the [[European Union]] have transferred part of their sovereignty in the form of legislative, executive, and judicial powers to the institutions of the EU, which is an example of [[supranationalism]]. The EU has 27 member states.<ref>[http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/index_en.htm Europa], retrieved 28 February 2011</ref>|name=EU|group="Note"}} অস্ট্রিয়া ৯টি অঙ্গরাজ্যের একটি সংঘ (Bundesländer)|
|-
|valign=top|<span id="আজারবাইজানᱟᱡᱟᱨᱵᱟᱭᱡᱟᱱ"></span>'''{{flag|আজারবাইজানᱟᱡᱟᱨᱵᱟᱭᱡᱟᱱ}}'''&nbsp;– '''[[Azerbaijan]]'''
* আজারবাইজানᱟᱡᱟᱨᱵᱟᱭᱡᱟᱱ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Azerbaijan)
* ''[[আজারবাইজানিᱟᱡᱟᱨᱵᱟᱭᱡᱟᱱᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|az|Azərbaycan}}&nbsp;– {{lang|az|Azərbaycan Respublikası}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}আজারবাইজানের রয়েছে ২টি স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল, [[নাখচিভানᱱᱟᱠᱷᱪᱤᱵᱷᱟᱱ]] ᱟᱨ [[নাগোর্নোᱱᱟᱜᱳᱨᱱᱳ-কারাবাখᱠᱟᱨᱟᱵᱟᱠᱷ]] (''Dağlıq Qarabağ'')|<ref name=autonomous group="Note"/> নাগোর্নো-কারাবাখে [[দে ফ্যাক্টো|একটি দে ফ্যাক্টো বা কার্যত]] রাষ্ট্র প্রতিষ্ঠা করা হয়েছে|
|-
|valign=top|<span id="বাহামাᱵᱟᱦᱟᱢᱟ দ্বীপপুঞ্জদᱫᱤᱯ ᱠᱩ"></span>'''{{flag|বাহামাᱵᱟᱦᱟᱢᱟ ᱫᱤᱯ দ্বীপপুঞ্জᱠᱩ}}'''&nbsp;– '''[[The Bahamas]]'''
* কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ অবᱚᱯᱷ দ্য বাহামাস্ᱱᱟᱦᱟᱢᱟ (Commonwealth of The Bahamas)
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}বাহামাᱵᱟᱦᱟᱢᱟ দ্বীপপুঞ্জᱫᱤᱯ ᱠᱩ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ একটি [[কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ|কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ রাজ্যᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱠᱟᱱᱟ|<ref name=realm group="Note"/>
|-
|valign=top|<span id="বাহরাইনᱵᱟᱦᱚᱨᱟᱭᱤᱱ"></span>'''{{flag|বাহরাইনᱵᱟᱦᱚᱨᱟᱭᱤᱱ}}'''&nbsp;– '''[[Bahrain]]'''
* বাহরাইনᱵᱟᱦᱚᱨᱟᱭᱤᱱ রাজ্যᱫᱤᱥᱟᱹᱢ (Kingdom of Bahrain)
* ''[[আরবিᱟᱨᱵᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ar|مملكة البحرين}}&nbsp;– {{lang|ar|البحرين}}→ {{transl|ar|Al-Baḥrayn&nbsp;– Mamlakat al-Baḥrayn}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বাংলাদেশᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ"></span>'''{{flag|বাংলাদেশᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ}}'''&nbsp;– '''[[Bangladesh]]'''
* গণপ্রজাতন্ত্রীᱜᱚᱱᱚᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱤ বাংলাদেশᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ (People's Republic of Bangladesh)
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বার্বাডোসᱵᱟᱨᱵᱟᱰᱳᱥ"></span>'''{{flag|বার্বাডোসᱵᱟᱨᱵᱟᱰᱳᱥ}}'''&nbsp;- '''[[Barbados]]'''
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span>ᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ নেই
{{extent}}বার্বাডোস একটিᱵᱟᱨᱵᱟᱰᱳᱥ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ[[কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ|কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ রাজ্যᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]]|<ref name=realm group="Note"/>
|-
|valign=top|<span id="বেলারুশᱵᱮᱞᱟᱨᱩᱥ"></span>'''{{flag|বেলারুশᱵᱮᱞᱟᱨᱩᱥ}}'''&nbsp;- '''[[Belarus]]'''
* বেলারুশᱵᱮᱞᱟᱨᱩᱥ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Belarus)
* ''[[বেলারুশীয়ᱵᱮᱞᱟᱨᱩᱥᱤᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|be|Белару́сь}}&nbsp;– {{lang|be|Рэспубліка Белару́сь}}→ {{transl|be|Bielaruś&nbsp;– Respublika Bielaruś}}
* ''[[রুশᱨᱩᱥ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ru|Беларусь}}&nbsp;– {{lang|ru|Республика Беларусь}}→ {{transl|be|Belarus'&nbsp;– Respublika Belarus'}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বেলজিয়ামᱵᱮᱞᱡᱤᱭᱟᱢ"></span>'''{{flag|বেলজিয়ামᱵᱮᱞᱡᱤᱭᱟᱢ}}'''&nbsp;- '''[[Belgium]]'''
* বেলজিয়ামᱵᱮᱞᱡᱤᱭᱟᱢᱱ রাজ্যᱫᱤᱥᱟᱹᱢ (Kingdom of Belgium)
* ''[[ওলন্দাজᱳᱞᱳᱱᱫᱟᱡ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|nl|België}}&nbsp;– {{lang|nl|Koninkrijk België}}
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Belgique}}&nbsp;– {{lang|fr|Royaume de Belgique}}
* ''[[জার্মানᱡᱟᱨᱢᱟᱱ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|de|Belgien}}&nbsp;– {{lang|de|Königreich Belgien}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}[[ইউরোপীয়ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ|ইউরোপীয়ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নেরᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ]] সদস্যᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ|<ref name=EU group="Note" /> বেলজিয়াম একটি সংঘ যা ভাষাগত সম্প্রদায় ও অঞ্চলে বিভক্ত|
|-
|valign=top|<span id="বেলিজᱵᱮᱞᱤᱡ"></span>'''{{flag|বেলিজᱵᱮᱠᱤᱡ}}'''&nbsp;- '''[[Belize]]'''
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}বেলিজᱵᱮᱞᱤᱡ একটিᱢᱤᱫ [[কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ|কমনওয়েলথᱠᱚᱢᱚᱱᱣᱭᱮᱛᱷ রাজ্যᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]]|<ref name=realm group="Note"/>
|-
|valign=top|<span id="বেনিনᱵᱮᱱᱤᱱ"></span>'''{{flag|বেনিনᱵᱮᱱᱤᱱ}}'''&nbsp;- '''[[Benin]]'''
* বেনিনᱵᱮᱱᱤᱱ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Benin)
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Bénin}}&nbsp;– {{lang|fr|République du Bénin}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="ভুটানᱵᱷᱩᱴᱟᱱ"></span>'''{{flag|ভুটানᱵᱷᱩᱴᱟᱱ}}'''&nbsp;- '''[[Bhutan]]'''
* ভুটানᱵᱷᱩᱴᱟᱱ সাম্রাজ্যᱥᱟᱢᱨᱟᱡᱡᱳ (Kingdom of Bhutan)
* ''[[জংখাᱡᱚᱝᱠᱷ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|dz|འབྲུག་ རྒྱལ་}}&nbsp;– {{lang|dz|འབྲུག་ རྒྱལ་ཁབ་}}→ [[Wylie transliteration|ওয়াইলীᱳᱭᱟᱭᱤᱞᱤ]]: "ʼbrug-yul" ("ব্রুগ্যুলᱵᱨᱩᱜᱟᱞ"){{nbsp|2}}"Druk Yul" ("ড্রুক্যুলᱰᱨᱩᱠᱩᱭᱮᱞ")&nbsp;– "ʼBrug Rgyal-khab" ("ব্রুগᱵᱨᱩᱜ-ᱨᱚ-গ্যালᱜᱮᱞ-খাবᱠᱷᱟᱵ"){{nbsp|2}}"Dru Gäkhap" ("ড্রুᱰᱨᱩ-গ্যাখাপᱜᱮᱠᱷᱟᱵ")
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> [[ᱰᱳᱠᱞᱟᱢ]] ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱵᱷᱩᱴᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱜᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱡᱟᱜᱟ ᱨᱮ ᱪᱤᱱ ᱒᱐᱑᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱥᱚᱲᱚᱠᱼᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱱᱤᱭᱮ ᱪᱤᱱ ᱵᱷᱩᱴᱟᱱ ᱟᱨ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱢᱩᱫ ᱨᱮ ᱮᱴᱠᱮᱴᱚᱬᱮ ᱛᱟᱦᱮᱠᱟᱱᱟ
|<span style="display:none">A</span> নেই
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বলিভিয়াᱵᱚᱞᱤᱵᱷᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|বলিভিয়াᱵᱟᱞᱤᱵᱷᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;- '''[[Bolivia]]'''
* বলিভিয়াᱵᱟᱞᱤᱵᱷᱤᱭᱟ বহুজাতিকᱟᱭᱢᱟᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱲᱤ রাষ্ট্রᱫᱤᱥᱟᱹᱢ (Plurinational State of Bolivia)
* ''[[স্পেনীয়ᱥᱯᱮᱱᱤᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|es|Bolivia}}&nbsp;– {{lang|es|Estado Plurinacional de Bolivia}}
* ''[[কেচুয়াᱠᱮᱪᱩᱭᱟ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|qu|Bulivya}}&nbsp;– {{lang|qu|Bulivya Mamallaqta}}
* ''[[আইমারাᱟᱭᱢᱟᱨᱟ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ay|Wuliwya}}&nbsp;– {{lang|ay|Wuliwya Suyu}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বসনিয়াᱵᱟᱥᱱᱤᱭᱟ ᱟᱨ হার্জেগোভিনা ᱦᱟᱨᱡᱮᱜᱳᱵᱷᱤᱱᱟ"></span>'''{{flag|বসনিয়া ওᱵᱚᱥᱱᱤᱭᱟ হার্জেগোভিনাᱦᱟᱨᱡᱮᱜᱳᱵᱷᱤᱱᱟ}}'''&nbsp;- '''[[Bosnia and Herzegovina]]'''
* ''[[বসনীয়ᱵᱚᱥᱱᱤᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|বসনীয়ᱵᱚᱥᱱᱤᱭᱳ]]'' ও ''[[ক্রোয়েশীয়ᱠᱨᱳᱭᱮᱥᱮᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|bs|Bosna i Hercegovina}}
* ''[[সার্বীয়ᱥᱟᱨᱵᱤᱭᱟ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|sr|Босна и Херцеговина}}→ {{transl|sr|Bosna i Hercegovina}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}বসনিয়া ও হার্জেগোভিনা দুটি সংঘটক ইউনিটের একটি সংঘ:
* ফেডারেশন অব বসনিয়া ও হার্জেগোভিনা ({{flag|Federation of Bosnia and Herzegovina}})
এবং* ব্রচকোᱨᱮᱯᱟᱵᱞᱤᱠᱟ জেলাᱥᱚᱨᱯᱥᱟᱠ ({{flag|Republika Srpska}}) ᱟᱨ ᱵᱨᱚᱪᱠᱳ ᱦᱚᱱᱚᱛ (Brčko District) যাᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ একটিᱥᱟᱭᱟᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛ স্বশাসিতᱯᱨᱚᱠᱟᱥᱚᱠ প্রশাসনিকᱤᱭᱩᱱᱤᱴ ইউনিট|<ref group="Note">For more information about the division of Bosnia and Herzegovina, see [[Dayton Agreement]] and the text of [http://www.ohr.int/dpa/default.asp?content_id=380 The General Framework Agreement for Peace in Bosnia and Herzegovina] (14 December 1995). Office of the High Representative. Retrieved 28 February 2011.</ref>
* রেপাবলিকা সর্পসকা ({{flag|Republika Srpska}})
এবং ব্রচকো জেলা (Brčko District) যা একটি স্বশাসিত প্রশাসনিক ইউনিট|<ref group="Note">For more information about the division of Bosnia and Herzegovina, see [[Dayton Agreement]] and the text of [http://www.ohr.int/dpa/default.asp?content_id=380 The General Framework Agreement for Peace in Bosnia and Herzegovina] (14 December 1995). Office of the High Representative. Retrieved 28 February 2011.</ref>
|-
|valign=top|<span id="বতসোয়ানাᱵᱚᱛᱥᱳᱭᱟᱱᱟ"></span>'''{{flag|বতসোয়ানাᱵᱚᱛᱥᱳᱭᱟᱱᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Botswana]]'''
* বতসোয়ানাᱵᱚᱛᱥᱳᱭᱟᱱᱟ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Botswana)
* ''[[সুয়ানাᱥᱩᱭᱟᱱᱟ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|tn|Botswana}}&nbsp;- {{lang|tn|Lefatshe la Botswana}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="ব্রাজিলᱵᱨᱟᱡᱤᱞ"></span>'''{{flag|ব্রাজিলᱵᱨᱟᱡᱤᱞ}}'''&nbsp;– '''[[Brazil]]'''
* সংযুক্তᱜᱟᱣᱛᱟᱭᱟᱱ প্রজাতন্ত্রী ব্রাজিলᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ ᱵᱨᱟᱡᱤᱞ(Federative Republic of Brazil)
* ''[[পর্তুগিজᱯᱳᱛᱛᱩᱜᱤᱡ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|pt|Brasil}}&nbsp;- {{lang|pt|República Federativa do Brasil}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}ব্রাজিল ২৬টি অঙ্গরাজ্য এবং ১টি যুক্তরাষ্ট্রীয় জেলার একটি সংঘ|
|-
|valign=top|<span id="ব্রুনাইᱵᱨᱩᱱᱟᱭ"></span>'''{{flag|ব্রুনাইᱵᱨᱩᱱᱟᱭ}}'''&nbsp;– '''[[Brunei]]'''
* ব্রুনাইᱵᱨᱩᱱᱟ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ দারুসসালাম রাজ্য (State of Brunei, Abode of Peace)
* ''[[মালয়ᱢᱟᱞᱚᱭ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ms|Brunei}}&nbsp;- {{lang|ms|Negara Brunei Darussalam}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}ব্রুনাই [[স্প্র্যাটলি দ্বীপপুঞ্জ|স্প্র্যাটলি দ্বীপপুঞ্জের]] কিছু অংশের ওপর সার্বভৌমত্ব দাবি করে|<ref name=Spratly group="Note">The sovereignty over the [[Spratly Islands]] is disputed by [[China]], [[Taiwan]], [[Vietnam]], and in part by Brunei, [[#Malaysia|Malaysia]], and the [[#Philippines|Philippines]]. Except for Brunei, each of these countries occupies part of the islands (see [[List of territorial disputes]]).</ref>
|-
|valign=top|<span id="বুলগেরিয়াᱵᱩᱞᱜᱮᱨᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|বুলগেরিয়াᱵᱩᱞᱜᱮᱨᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Bulgaria]]'''
* বুলগেরিয়াᱵᱩᱞᱜᱮᱨᱤᱭᱟ ᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ প্রজাতন্ত্র (Republic of Bulgaria)
* ''[[বুলগেরীয়ᱵᱩᱞᱜᱮᱨᱩᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|bg|България}}&nbsp;- {{lang|bg|Република България}}→ {{transl|bg|Bŭlgariya&nbsp;- Republika Bŭlgariya}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}[[ইউরোপীয়ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ|ইউরোপীয়ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ইউনিয়নেরᱤᱭᱩᱱᱤᱭᱚᱱ]] সদস্যᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ|<ref name=EU group="Note" />
|-
|valign=top|<span id="বুর্কিনাᱱᱩᱨᱠᱤᱱᱟ ফাসোᱯᱷᱟᱥᱳ"></span>'''{{flag|বুর্কিনাᱱᱩᱨᱠᱤᱱᱟ ফাসোᱯᱷᱟᱥᱳ}}'''<ref group="Note">Also known as Burkina; formerly referred to as Upper Volta, its official name until 1984.</ref>&nbsp;– '''[[Burkina Faso]]'''
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ]]'' ᱟᱨ ''[[মোরেᱢᱳᱨᱮ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Burkina Faso}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বার্মাᱵᱟᱨᱢᱟ"></span>'''{{flag|বার্মাᱵᱟᱨᱢᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Burma]]'''
* রিপাবলিক অব দ্য ইউনিয়ন অব মায়ানমার (Republicᱨᱤᱯᱟᱵᱞᱤᱠ ofᱚᱯᱷ theᱫᱮ Unionᱤᱣᱱᱤᱭᱚᱱ ofᱚᱯᱷ Myanmarᱢᱟᱭᱟᱱᱢᱟᱨ) <ref group="Note">Burma's official short form name as used by the United Nations is "Myanmar". The government changed the state's official name in English from "Union of Myanmar" to "Republic of the Union of Myanmar" in October 2010.</ref><ref>{{সংবাদ উদ্ধৃতি|শিরোনাম=Myanmar gets new flag, official name, anthem|ইউআরএল=http://ca.reuters.com/article/topNews/idCATRE69K2HM20101021|প্রকাশক=Reuters|তারিখ=21 October 2010|সংগ্রহের-তারিখ=22 October 2010}}</ref>
* ''[[বর্মীᱵᱳᱨᱢᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|my|မြန်မာပြည်}}&nbsp;- {{lang|my|ပြည်ထောင်​စု သမ္မတ မြန်မာ​နိုင်​ငံတော်‌}}→ [[আ-ধ্ব-ব]]: Myamà (ম্যামাᱢᱮᱢᱟ)&nbsp;- Pyìdàùngzu' Thàmmada' Myamà Nàyngngàɴdɔ̀ (প্যীদাঊংযু'ᱯᱤᱫᱟᱣᱱᱡᱩ থাম্মদা'ᱛᱷᱟᱢᱢᱟᱫᱟ ম্যামাᱢᱮᱢᱟᱱ নায়েঙ্ঙাংদᱱᱟᱭᱮᱱᱜᱝᱫᱟ)
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="বুরুন্ডিᱵᱩᱨᱩᱱᱰᱤ"></span>'''{{flag|বুরুন্ডিᱵᱩᱨᱩᱱᱰᱤ}}'''&nbsp;– '''[[Burundi]]'''
* বুরুন্ডিᱵᱩᱨᱩᱱᱰᱤ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Burundi)
* ''[[রুন্ডিᱨᱤᱱᱰᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|rn|Burundi}}&nbsp;- {{lang|rn|Republika y'Uburundi}}
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Burundi}}&nbsp;- {{lang|rn|République du Burundi}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="কম্বোডিয়াᱠᱳᱢᱵᱳᱰᱤᱭᱟ"></span>'''{{flag|কম্বোডিয়াᱠᱳᱢᱵᱳᱰᱤᱭᱟ}}'''&nbsp;– '''[[Cambodia]]'''
* কম্বোডিয়াᱠᱳᱢᱵᱳᱰᱤᱭᱟ রাজ্যᱫᱤᱥᱟᱹᱢ (Kingdom of Cambodia)
* ''[[খমেরᱠᱷᱚᱢᱮᱨ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|km|កម្ពុជា}}&nbsp;- {{lang|km|ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា}}→ {{transl|km|Kâmpŭchéa&nbsp;- Preăh Réachéanachâk Kâmpŭchéa}}
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Cambodge}}&nbsp;- {{lang|rn|Royaume du Cambodge}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="ক্যামেরুনᱠᱮᱢᱮᱨᱚᱱ"></span>'''{{flag|ক্যামেরুনᱠᱮᱢᱮᱨᱚᱱ}}'''&nbsp;– '''[[Cameroon]]'''
* ক্যামেরুনᱠᱮᱢᱮᱨᱚᱱ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Cameroon)
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Cameroun}}&nbsp;- {{lang|rn|République du Cameroun}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="কানাডাᱠᱟᱱᱟᱰᱟ"></span>'''{{flag|কানাডাᱠᱟᱱᱟᱰᱟ}}''' <ref group="Note">The legal name for Canada is the sole word; an officially sanctioned, though disused, name is Dominion of Canada (which includes its legal title); see: [[Name of Canada]], [[Dominion]].</ref>&nbsp;- '''[[Canada]]'''
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Kanada}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}কানাডা একটি [[কমনওয়েলথ|কমনওয়েলথ রাজ্য]]<ref name=realm group="Note"/> এবং ১০টি প্রদেশ ও ৩টি অঞ্চলের একটি সংঘ|
|-
|valign=top|<span id="কেপᱠᱮᱢᱯ ভার্দᱵᱷᱟᱨᱫᱮ"></span>'''{{flag|কেপᱠᱮᱯ ভার্দᱵᱷᱟᱨᱫᱮ}}'''&nbsp;– '''[[Cape Verde]]'''
* কেপᱠᱮᱯ ভার্দᱵᱷᱟᱨᱫᱮ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Cape Verde)
* ''[[পর্তুগিজᱯᱳᱛᱛᱩᱜᱤᱡ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|pt|Cabo Verde}}&nbsp;- {{transl|pt|República de Cabo Verde}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="মধ্যᱛᱟᱞᱟ আফ্রিকানᱟᱯᱷᱨᱤᱠᱟᱞ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ"></span>'''{{flag|মধ্যᱛᱟᱞᱟ আফ্রিকানᱟᱯᱷᱨᱤᱠᱟᱞ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ}}'''&nbsp;- '''[[Central African Republic]]'''
* ''[[সাংগোᱥᱟᱝᱜᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|sg|Ködörösêse tî Bêafrîka}}
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|République Centrafricaine}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="চাদᱪᱟᱫ"></span>'''{{flag|চাদᱪᱟᱫ}}'''&nbsp;– '''[[Chad]]'''
* চাদᱪᱟᱫ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Chad)
* ''[[আরবিᱟᱨᱵᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ar|جمهورية تشاد}}&nbsp;- {{lang|ar|تشاد}}→ {{transl|ar|Tšād&nbsp;– Ǧumhūriyyat Tšād}}
* ''[[ফরাসিᱯᱷᱟᱨᱥᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|fr|Tchad}}&nbsp;- {{lang|fr|République du Tchad}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}
|-
|valign=top|<span id="চিলিᱪᱤᱞᱤ"></span>'''{{flag|চিলিᱪᱤᱞᱤ}}'''&nbsp;– '''[[Chile]]'''
* চিলিᱪᱤᱞᱤ প্রজাতন্ত্রᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱚᱱᱛᱨᱚ (Republic of Chile)
* ''[[স্পেনীয়ᱥᱯᱮᱱᱤᱭᱳ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|es|Chile}}&nbsp;- {{lang|es|República de Chile}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
|<span style="display:none">A</span> নেইᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ
{{extent}}[[ইস্টার দ্বীপ]] ও [[হুয়ান ফার্নান্দেজ দ্বীপপুঞ্জ]] [[বালপারাইসো অঞ্চল|বালপারাইসো অঞ্চলে]] চিলির "বিশেষ অঞ্চলসমূহ" ("special territories")| চিলি [[অ্যান্টার্কটিকা|অ্যান্টার্কটিকার কিছু অংশ]]কে তার [[ম্যাজেলানস্ ই লা আন্টার্কটিকা চিলেনা অঞ্চল|ম্যাজেলানস্ ই লা আন্টার্কটিকা চিলেনা অঞ্চলে]] একটি পরিকল্পিত সম্প্রদায় (commune) হিসেবে দাবি করে| এর দাবি যুক্তরাজ্য ও আর্জেন্টিনার সঙ্গে সমাপতিত|<ref name=ANT group="Note"/>
|-
|valign=top|<span id="চীনᱪᱤᱱ"></span>'''{{flag|চীনᱪᱤᱱ}}'''&nbsp;– '''[[China]]'''
* গণচীনᱜᱚᱱᱚᱪᱤᱱ/গণপ্রজাতন্ত্রীᱜᱚᱱᱚᱯᱨᱚᱡᱟᱛᱟᱱᱛᱨᱤᱠ চীনᱪᱤᱱ (People's Republic of China)The [[People's Republic of China]] (PRC) is commonly referred to as "China", while the [[Republic of China]] (ROC) is commonly referred to as "Taiwan". The ROC is also occasionally known diplomatically as [[Chinese Taipei]], along with [[Chinese Taipei#Other references to the Republic of China|other names]].</ref>
* ''[[চীনাᱪᱤᱱᱟ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|চৈনিকᱪᱳᱭᱱᱤᱠ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|zh|中国}}&nbsp;- {{lang|zh|中华人民共和国}}→ [[ম্যান্ডারিনᱢᱮᱱᱰᱟᱨᱤᱱ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|মান্দারিনᱢᱟᱱᱫᱟᱨᱤᱱ]]: "Zhōngguó"&nbsp;– Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó
* ''[[তিব্বতীᱛᱤᱵᱵᱚᱛᱤ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': ཀྲུང་ཧྭ་&nbsp;- ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི མཐུན་རྒྱལ་ཁབ → [[Wylie transliteration|ওয়ালীᱳᱭᱟᱞᱤ]]: "Krung Hwa"&nbsp;– "Krung Hwa Mi Dmangs Spyi Mthun Rgyal Khab"
* ''[[উইগুরᱩᱭᱜᱷᱩᱨ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|ug|جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى}}&nbsp;- {{lang|ug|جۇڭخۇا}}→ {{transl|ug|Jungkhua&nbsp;– Jungkhua Khelq Jumhuriyiti}}
* ''[[চুয়াংᱪᱩᱭᱟᱝ ভাষাᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]'': {{lang|za|Cunghvaz}}&nbsp;- {{lang|za|Cunghvaz Yinzminz Gunghozgoz}}
|<span style="display:none">A</span> জাতিসংঘেরᱤᱣᱱᱟᱭᱴᱮᱴ সদস্যᱱᱮᱥᱚᱱ দেশᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱥᱚ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ
| style="background:LightCoral;"|[[#তাইওয়ান|চীন প্রজাতন্ত্র]] দ্বারা নিজস্ব বলে দাবিকৃত
{{extent}}গণচীনের আছে পাচটি স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল, [[গুয়াংজি]], [[অভ্যন্তরীণ মঙ্গোলিয়া]], [[নিংজিয়া]], [[জিনজিয়াং]] ও [[তিব্বত]]|<ref name=autonomous group="Note"/> এছাড়াও এর কিছু বিশেষ প্রশাসনিক অঞ্চলের ওপর সার্বভৌমত্ব রয়েছে, যেমন:
"https://sat.wikipedia.org/wiki/ᱫᱤᱥᱚᱢ" ᱠᱷᱚᱱ ᱧᱟᱢ ᱟᱹᱜᱩᱭ