ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱫᱚ ᱚᱠᱟ ᱵᱚᱱᱟᱨᱟᱥ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ,[᱙] ᱵᱟᱱᱟᱨᱟᱥ, ᱟᱨᱵᱟᱝ ᱠᱟᱥᱤ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱜᱟᱝᱱᱟᱹᱭ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱞᱚᱠᱷᱱᱚᱣ ᱠᱷᱚᱱ ᱓᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱐᱐ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢᱼᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱟᱨ ᱟᱞᱞᱟᱦᱟᱵᱟᱫᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱑᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱗᱕ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱢᱩᱬ ᱫᱷᱚᱨᱢᱤᱠ ᱛᱟᱞᱢᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱟᱨ ᱡᱳᱭᱱᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱭᱟᱭ ᱯᱚᱵᱤᱛᱨᱚ ᱥᱚᱦᱚᱨ (ᱥᱟᱯᱛᱟ ᱯᱩᱨᱤ) ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱯᱚᱵᱤᱛᱨᱚ ᱜᱮᱭᱟ, ᱟᱨ ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱟᱨ ᱨᱚᱵᱤᱫᱟᱥᱤᱭᱟ ᱟᱜ ᱩᱛᱷᱱᱟᱹᱣ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱹᱠᱛᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱴ ᱫᱮᱠᱷᱟᱣ ᱠᱮᱜᱼᱟ ᱾ ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ ᱒ ᱥᱟᱶ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱞᱟᱞ ᱵᱟᱦᱟᱫᱩᱨ ᱥᱟᱥᱛᱨᱤ ᱡᱮᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱥᱮᱵᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾

ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ
ᱠᱟᱥᱤ
ᱵᱚᱱᱟᱨᱟᱥ
ᱵᱟᱱᱟᱨᱟᱥ
ᱟᱵᱷᱤᱢᱩᱠᱛᱟ
ᱟᱱᱟᱱᱫᱟᱵᱟᱱᱟ
ᱨᱩᱰᱨᱚᱵᱷᱥᱟ[᱑]
ᱢᱮᱴᱨᱚᱯᱤᱥ
Left to Right, Top to Bottom: Ahilya Ghat, Chet Singh Ghat, Kedar Ghat, Ganga Aarti at Dashashwamedh Ghat, Ganges River bank along Varanasi, Man offering prayers to the river Ganga, Dashashwamedh Ghat
ᱮᱴᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ: The spiritual capital of India
ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ is located in India
ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ
ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ
ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱴᱷᱟᱶ
Coordinates: 25°19′08″N 83°00′46″E / 25.31889°N 83.01278°E / 25.31889; 83.01278Coordinates: 25°19′08″N 83°00′46″E / 25.31889°N 83.01278°E / 25.31889; 83.01278
ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱥᱤᱧᱚᱛ
ᱯᱚᱱᱚᱛᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ
ᱠᱷᱚᱸᱰᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱠᱷᱚᱸᱰ
ᱦᱚᱱᱚᱛᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ
ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ
 • ᱞᱮᱠᱟᱱᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ
 • ᱪᱟᱪᱞᱟᱣᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ
 • ᱢᱮᱭᱟᱨMridula Jaiswal (BJP)
 • Divisional Commissionerᱫᱤᱯᱟᱠ ᱚᱜᱽᱨᱚᱜᱟᱞ, IAS
 • ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱯᱟᱲᱚᱥᱠᱚᱣᱥᱟᱞ ᱨᱟᱡᱽ ᱥᱤᱨᱢᱟ, IAS
 • Inspector General, Varanasi Rangeᱵᱤᱡᱚᱭ ᱥᱤᱝ ᱢᱤᱱᱟ, IPS
 • Senior Superintendent of Policeᱯᱨᱚᱵᱷᱟᱠᱟᱨ ᱪᱚᱣᱫᱷᱨᱤ, IPS
ᱮᱨᱤᱭᱟ [᱒]
 • ᱢᱮᱴᱨᱚᱯᱤᱥ163.8 ᱠᱤᱢᱤ (63.2 ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱟᱭᱤᱞ)
ᱩᱥᱩᱞ80.71 ᱢᱤᱴᱚᱨ (264.80 ᱯᱷᱩᱴ)
ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ(᱒᱐᱑᱑)
 • ᱢᱮᱴᱨᱚᱯᱤᱥ᱑,᱒᱐᱑,᱘᱑᱕
 • ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱮᱞ᱓᱐ ᱟᱱᱟᱜ
 • ᱰᱮᱱᱥᱤᱴᱤ7300/ᱠᱤᱢᱤ2 (19000/ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱟᱹᱭᱤᱞ)
 • ᱢᱟᱦᱟᱱᱟᱜᱟᱨ[᱓]᱑,᱔᱓᱒,᱒᱘᱐ (᱓᱒ ᱟᱱᱟᱜ)
ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
 • ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱦᱤᱱᱫᱤ[᱔]
 • ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱩᱨᱫᱩ[᱔]
 • ᱴᱚᱴᱷᱟᱹᱨᱤᱵᱷᱚᱡᱽᱯᱩᱨᱤ
IST (ᱭᱩᱴᱤᱥᱤ+᱐᱕:᱓᱐)
ᱯᱤᱱ ᱠᱳᱰ᱒᱒᱑ ᱐᱐᱑ to** (** ᱮᱨᱤᱭᱟ ᱠᱳᱰ)
ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ᱐᱕᱔᱒
ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱤᱡᱤᱥᱴᱨᱤUP 65
GDP$3.07 billion (2016–17)[᱕]
Per capita incomeINR 1,93 616[᱖]
ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ᱐.᱙᱒᱖ (᱒᱐᱑᱑) /
ᱥᱮᱪᱮᱫ (᱒᱐᱑᱑)᱘᱐.᱓᱑%[᱗]
HDI0.645[᱘]
ᱣᱮᱵᱽᱥᱟᱭᱤᱴvaranasi.nic.in

ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱧᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱟᱝᱱᱟᱹᱭ ᱜᱷᱟᱹᱴᱤ ᱨᱮᱱᱜᱟ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮ ᱘᱐.᱗᱑ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱖᱔.᱘ ᱯᱷᱤᱴ)[᱑᱐] ᱩᱥᱩᱞ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱥᱮᱦᱮᱫ ᱨᱮ, ᱜᱟᱝᱱᱟᱹᱭ ᱠᱷᱚᱸᱱ ᱞᱮᱸᱜᱟ ᱥᱮᱦᱮᱫ ᱚᱨᱫᱷᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱟᱠᱟᱨ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱥᱟᱶ, ᱜᱟᱰᱟ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱑᱕ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱕᱐ ᱯᱷᱤᱴ) ᱟᱨ ᱒᱑ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱗᱐ ᱯᱷᱤᱴ) ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱾[᱑᱑] ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱫᱚ ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱛᱮ, ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱫᱚ ᱱᱟᱶᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱗᱙᱗ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱔᱙᱕ ᱢᱤᱞ), ᱮᱛᱚᱢᱼᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ, ᱞᱚᱠᱷᱱᱚᱣ ᱠᱷᱚᱱ ᱓᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱐᱐ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢᱼᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ, ᱟᱞᱞᱟᱦᱟᱵᱟᱫᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱒᱑ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱗᱕ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ, ᱟᱨ ᱖᱓ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱓᱙ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮ ᱡᱳᱱᱯᱩᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾[᱑᱑] "ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ" ᱼ ᱮᱭᱟᱭ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱥᱟᱵᱽᱼᱭᱩᱱᱤᱴ (sub-units) ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱜᱩᱴ ᱼ ᱑᱑᱒.᱒᱖ ᱜᱟᱺᱴ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱔᱓.᱓᱔ ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱤᱞ) ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱫᱟᱯᱟᱞ ᱟᱠᱟᱫᱼᱟ ᱾[᱑᱒] ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨᱥᱩᱯᱩᱨ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱨᱮ ᱚᱫᱟᱢᱯᱩᱨᱟ, ᱟᱱᱚᱱᱫᱽᱵᱟᱜᱽ, ᱵᱚᱪᱪᱚᱱ, ᱵᱟᱸᱜᱟᱞᱤ ᱴᱚᱞᱟ, ᱵᱷᱮᱯᱯᱩᱨᱟ, ᱵᱩᱞᱟᱱᱟᱞᱟ, ᱪᱮᱭᱛᱜᱚᱸᱡᱽ, ᱠᱚᱣᱠᱟᱜᱷᱟᱴ, ᱪᱚᱣᱠ ᱫᱷᱩᱯᱽᱟᱸᱰᱤ, ᱰᱩᱢᱨᱟᱝᱦ, ᱜᱟᱱᱫᱷᱤᱱᱚᱜᱚᱨ, ᱜᱚᱣᱛᱟᱢ ᱥᱚᱦᱚᱨ, ᱡᱮᱛᱯᱩᱨᱟ, ᱠᱟᱭᱞᱟᱥᱯᱩᱨ, ᱠᱷᱚᱢ ᱜᱟᱲ ᱞᱷᱟᱱ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ ᱠᱚ ᱾ ᱠᱚᱛᱣᱟᱞᱤ, ᱞᱚᱝᱠᱟ ᱢᱚᱸᱰᱩᱣᱟᱰᱤᱦ, ᱞᱚᱠᱥᱟ, ᱢᱚᱦᱮᱥᱯᱩᱨ, ᱢᱚᱦᱢᱩᱨᱜᱚᱸᱡᱽ, ᱢᱚᱞᱤᱵᱟᱜᱽ, ᱱᱟᱜᱽᱣᱟᱨ ᱱᱟᱭᱯᱚᱠᱷᱨᱤ, ᱥᱤᱵᱽᱞᱟ, ᱥᱤᱫᱫᱷᱤᱜᱤᱨᱤᱵᱟᱜᱽ ᱟᱨ ᱥᱤᱜᱚᱨᱟ ᱾ [᱑᱑]

ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱑᱔,᱓᱕,᱑᱑᱓ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱗᱖᱑,᱐᱖᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱖᱗᱔,᱐᱕᱓ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱓]

᱒᱐᱐᱑ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱑᱓,᱗᱑,᱗᱔᱙ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱧ ᱨᱮ ᱘᱗᱙ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱔] ᱟᱫᱚ, ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱑,᱑᱐᱐,᱗᱔᱘ ᱦᱚᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ [᱑᱕] ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱘᱘᱓ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱾[᱑᱕] ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱨᱮ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚᱨ ᱗᱗% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱫᱚ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ ᱨᱮ ᱗᱘% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾[᱑᱕] ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱯᱟᱞᱤᱠᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱑᱓᱘,᱐᱐᱐ ᱦᱚᱲ ᱚᱡᱽᱨᱟ ᱠᱚᱞᱚᱱᱤ ᱨᱮᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱖]

ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

Citations

  1. "Varanasi: About the city". Official website of Uttar Pradesh Tourism. Archived from the original on 8 July 2013. Retrieved 23 May 2013.
  2. "District Census Handbook Varanasi" (PDF).
  3. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. Archived (PDF) from the original on 17 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2013. Retrieved 12 ᱢᱮ 2014.
  4. ᱔.᱐ ᱔.᱑ "52nd REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA" (PDF). nclm.nic.in. Ministry of Minority Affairs. Archived from the original (PDF) on 25 May 2017. Retrieved 26 December 2018.
  5. "Yogi Adityanath is right. Route to UP's $1 trillion GDP goal passes through hinterland". Retrieved 25 September 2019.[permanent dead link]
  6. "Executive Summary" (PDF). Retrieved 29 December 2019.
  7. "Slum Free City Plan of Action Varanasi" (PDF).
  8. http://ssca.org.in/media/4_2016_HDI_t1hcMZm.pdf
  9. The name that appears on the 1909 version official map of India
  10. "DEO Varanasi". Tourist Information: General Information. Varanasi District Administration by National Informatics center. Archived from the original on 28 June 2011.
  11. ᱑᱑.᱐ ᱑᱑.᱑ ᱑᱑.᱒ Maps (Map). Google Maps.
  12. Singh, Rana P.B. "Varanasi as Heritage City (India) on the scale the UNESCO World Heritage List: From Contestation to Conservation" (PDF). EASAS papers. Swedish South Asian Studies Network. Archived from the original (PDF) on 10 August 2011. Retrieved 18 August 2006.
  13. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Provisional Population Totals, Census of India 2011. Archived (PDF) from the original on 13 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2011. Retrieved 7 ᱡᱩᱞᱟᱭ 2012.
  14. "Urban Agglomerations/Cities having population of more than one million in 2001". Census of India 2001 (Provisional). Office of the Registrar General, India. 25 July 2001. Archived from the original on 23 December 2006. Retrieved 18 August 2006.
  15. ᱑᱕.᱐ ᱑᱕.᱑ ᱑᱕.᱒ "Population, Population in the age group 0–6 and literates by sex – Urban Agglomeration/Town: 2001" (PDF). Census of India 2001 (Provisional). Office of the Registrar General, India. pp. 53–54. Archived from the original on 23 December 2006. Retrieved 17 August 2006.
  16. "Slum Population in Million Plus Cities (Municipal Corporations): Part A". Census of India 2001 (Provisional). Office of the Registrar General, India. 22 January 2002. Archived from the original on 23 December 2006. Retrieved 18 August 2006.

Bibliography

ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

Script error: No such module "navboxes". ᱪᱷᱟᱸᱪ:ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ

Script error: No such module "navboxes".

ᱪᱷᱟᱸᱪ:ᱵᱟᱨᱟᱬᱚᱥᱤ

ᱛᱷᱚᱢ:ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱚ