ᱪᱟᱢᱵᱟ, ᱦᱤᱢᱟᱪᱚᱞ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ

ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱦᱤᱢᱟᱪᱚᱞ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱐᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱥᱟᱞᱤ ᱜᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱟᱵᱤ ᱜᱟᱰᱟ (ᱴᱨᱟᱸᱥᱼᱦᱮᱢᱟᱞ ᱵᱩᱨᱩ ᱥᱤᱱᱫᱷᱩ ᱜᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱢᱩᱬ ᱜᱚᱲᱚ ᱜᱟᱰᱟ) ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱪᱚᱸᱵᱤᱭᱟᱞ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱨᱟᱡᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑]

ᱪᱟᱢᱵᱟ
ᱱᱚᱜᱚᱨ
ᱪᱟᱢᱵᱟ
Chamba town from across the river
Chamba town from across the river
ᱪᱟᱢᱵᱟ is located in India
ᱪᱟᱢᱵᱟ
ᱪᱟᱢᱵᱟ
Coordinates: 32°34′12″N 76°7′48″E / 32.57000°N 76.13000°E / 32.57000; 76.13000
ᱫᱤᱥᱚᱢᱥᱤᱧᱚᱛ
ᱯᱚᱱᱚᱛᱦᱤᱢᱟᱪᱚᱞ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ
ᱦᱚᱱᱚᱛᱪᱟᱢᱵᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ
Founded᱙᱒᱐
ᱩᱥᱩᱞ996 ᱢᱤᱴᱚᱨ (3268 ᱯᱷᱩᱴ)
ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ(᱒᱐᱑᱑)
 • ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱩᱴ᱑᱙,᱙᱓᱓
 • ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱮᱞᱦᱤᱢᱟᱪᱚᱞ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱙ ᱟᱱᱟᱜ
IST (ᱭᱩᱴᱤᱥᱤ+5:30)
ᱯᱤᱱ ᱠᱳᱰ᱑᱗᱖᱓᱑᱐ , ᱑᱗᱖᱓᱑᱔
ᱮᱨᱤᱭᱟ ᱠᱳᱰ(ᱠᱚ)+᱙᱑-᱑᱘᱙᱙᱒-xxxxx
ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱤᱡᱤᱥᱴᱨᱤHP-48 and HP-73
ᱣᱮᱵᱽᱥᱟᱭᱤᱴhpchamba.nic.in

ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

 
Panorama of the upper part of the town and mountains surrounding it

ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱡᱟᱹᱢᱢᱩ ᱠᱟᱹᱥᱢᱤᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱫᱟᱠᱷ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱟᱨ ᱠᱚᱧᱮᱼᱥᱟᱢᱟᱝ ᱟᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱞᱟᱦᱚᱞ ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱟ ᱵᱟᱸᱜᱷᱟᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱛᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱮᱛᱚᱢᱼᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱠᱟᱝᱜᱽᱲᱟ ᱟᱨ ᱮᱛᱮᱫ ᱨᱮ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱴᱷᱟᱱᱠᱚᱴ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱥᱩᱞ ᱑,᱐᱐᱖ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱓,᱓᱐᱑ ᱯᱷᱤᱴ) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾[᱒]

 
ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱤᱸᱡᱤᱱᱟ ᱨᱟᱵᱤ ᱜᱟᱰᱟ

ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

᱒᱐᱐᱑ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ,[᱓] ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱒᱐,᱓᱑᱒ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱲᱟ ᱫᱚ ᱕᱒% ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱫᱚ ᱔᱘% ᱛᱮᱭᱟᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚᱨ ᱘᱑% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ; ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱘᱕% ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱗᱗% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾[᱔] ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱫᱚ ᱞᱚᱠᱟᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱪᱚᱢᱵᱮᱞᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱤ ᱟᱨ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱟᱜ ᱠᱮᱡ ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱛᱮᱫ ᱥᱤᱠᱷ ᱟᱨ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱵᱚᱝᱥᱚ ᱟᱜ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱦᱟᱯᱟᱴᱤᱧ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱦᱮᱡ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾

ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ-

ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱢᱨᱤᱛᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱱᱚᱣᱟ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱔᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ ᱾ ᱟᱢᱨᱤᱛᱥᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱵᱟᱥ ᱟᱨ ᱟᱨ ᱴᱮᱠᱥᱤ ᱥᱮᱵᱟ ᱛᱮ ᱥᱮᱱ ᱫᱟᱨᱮᱭᱟ ᱟᱠᱚ ᱾

ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱟᱜᱟᱞ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱥᱮᱱᱴᱮᱨ ᱫᱟᱨᱮᱭᱟ ᱟᱠᱚ ᱚᱠᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱩᱨᱯᱩᱨ ᱟᱨᱵᱟᱝ ᱥᱤᱦᱩᱸᱛᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱟᱦᱲᱩ ᱦᱚᱦᱚ ᱛᱷᱟᱱ ᱨᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱤᱧ ᱵᱚᱱᱤᱠᱷᱮᱛ ᱟᱨᱵᱟᱝ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱡᱚᱛ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱟᱞᱜᱟ ᱛᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨᱟ ᱾ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱤᱧ ᱑᱘᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱦᱩᱭᱩᱜᱼᱟ ᱾

ᱨᱮᱞ ᱰᱟᱦᱟᱨ-

ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱔᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ ᱯᱟᱴᱷᱟᱱᱠᱚᱴ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱟᱴᱷᱟᱱᱠᱚᱴ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱟᱨ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱤᱭᱟᱹᱢ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱴᱨᱮᱱ ᱛᱟᱞᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱥ ᱟᱨ ᱴᱮᱠᱥᱤ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱫᱟᱨᱮᱭᱟ ᱟᱠᱚ ᱾

ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱟᱦᱟᱨ-

ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱦᱮᱢᱟᱞ ᱵᱩᱨᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩᱬ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ, ᱫᱷᱚᱨᱚᱢᱥᱟᱞᱟ ᱟᱨ ᱪᱚᱱᱰᱤᱜᱚᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱯᱚᱨᱤᱣᱚᱦᱚᱱ ᱱᱤᱜᱟᱢ ᱵᱟᱥ ᱪᱟᱢᱵᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱤᱭᱟᱹᱢ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾

ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

  • Archer, W. G (1973). Indian Paintings from the Punjab Hills: A Survey and History of Pahari Miniature Painting. Sotheby Parke Bernet. ISBN 0-85667-002-2.
  • Bhatnagar, Manu (2008). "Chamba Urban evolution of an ancient town in the Himalaya" (PDF). Journal of the Development and Research Organization for Nature, Arts and Heritage. UNESCO. Indian Heritage Cities Network. 5 (1): 39–44. Retrieved 26 October 2009.
  • Bharati, K.R (2001). Chamba Himalaya: amazing land, unique culture. Indus Publishing. ISBN 81-7387-125-6. Retrieved 26 October 2009.
  • Bradnock, Robert & Roma (2000). Footprint Indian Himalaya Handbook:The Travel Guide. Footprint Travel Guides. ISBN 1-900949-79-2.
  • Handa, O.C (2001). Temple architecture of the western Himalaya: wooden temples. Chamunda Devi temple at Chamba. Indus Publishing. ISBN 81-7387-115-9. Retrieved 28 October 2009.
  • Handa, O.C (2005). Gaddi land in Chamba: its history, art & culture : new light on the early ... Gaddi Land in Chamba Stone temples. Indus Publishing. ISBN 81-7387-174-4.
  • Scotland, Church of (1899). The Church of Scotland home and foreign mission record, Volume 24. Chamba, laying the foundation stone of the New Church. Church of Scotland.
  • Sharma, K.P.; Sethi, S.M. (1997). Costumes and ornaments of Chamba. Indus Publishing. ISBN 81-7387-067-5.
  • Sharma, K.P. (2004). Folk dances of Chambā. Indus Publishing. ISBN 81-7387-166-3.
  • Negi, Baldev Singh (2012), Single Line Administration and Tribal Development in Himachal Pradesh, Lambert Academic Publishing, Germany, ISBN 978-3-8473-3461-3.
  • Rana, Kulwant Singh, Negi, Baldev Singh (2012), Changing Cropping Pattern in the Tribal Areas of Himachal Pradesh: with special reference to Pangi Valley, Lambert Academic Publishing, Germany, ISBN 978-3-8473-7695-8.
  • Negi, Baldev Singh (2012), Village Studies in Northern India: a case study of Devikothi,Lambert Academic Publishing, Germany, ISBN 978-3-8473-4743-9

ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ

  1. Aśoka Jeratha (1998). Dogra legends art and culture. Chamba: Indus Publishing, 1998. pp. 271 pages. ISBN 9788173870828.
  2. "About Chamba". Himachal Pradesh Tourism Department. Archived from the original on 31 August 2009. Retrieved 28 October 2009.
  3. "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 16 June 2004. Retrieved 1 November 2008.
  4. "Census of India". Chamba at Srno932. Census of India. Archived from the original on 16 June 2004. Retrieved 5 April 2010.